Service design voor en door kinderen

Humankind wil een tool maken die de kinderen hun meningen vraagt. Maar hoe maak je nou een tool voor kindtevredenheid die alle kinderen van de BSO kunnen invullen?

Een tool voor kindtevredenheid

Humankind vindt het belangrijk juist ook de mening van de kinderen over de BSO te horen – en niet alleen de mening van de ouders. Kinderen zijn immers de hoofdgebruikers en weten het meeste van de BSO.

Hoe maak je zo’n tool? Je kan het aan de allerbeste app-ontwikkelaars vragen, maar waarom niet gewoon aan de kinderen zelf? Zij moeten uiteindelijk de app gaan gebruiken. En stiekem zijn kinderen ondertussen toch ook wel experts in het bedenken van de meest creatieve oplossingen en van de digitale wereld.

Om de BSO-kinderen hun ervaringen over de BSO te laten delen en oplossingen te bedenken voor de kindtevredenheidstool, schakelde Humankind de hulp van in-Novation in.

Het proces, co-creatie met kinderen

Hoe richt je een ontwerpsessie op zo’n manier in, dat kinderen zich veilig voelen om hun ervaringen met Humankind te delen, zodat Humankind daar wat mee kan voor hun kindtevredenheidstool? Deze vraag vereist een service design aanpak.

Voor mij, als beginnende service designer, was een werksessie ontwerpen nieuw en een werksessie met kinderen al helemaal. Ik had tijdens mijn studie enkele malen voor kinderen ontworpen, maar dan ging het om een product. Bij deze opdracht voor in-Novation ging het om een bijeenkomst van een Landelijke Kinderraad, waar co-creatie met kinderen centraal stond. Iets heel anders dus.

Werken met kinderen vraagt om een andere aanpak

Ik besloot grondig te onderzoeken of er al andere co-creatie projecten met kinderen bestonden en welke leerpunten daaruit voortkwamen. Een aantal elementen hieruit konden we gebruiken in onze Kinderraadsessie:

• Kinderen zijn de expert en moeten dus het meeste aan het woord zijn.
• Het helpt wanneer de volwassenen niet al te zakelijke kleding dragen.
• Zorg dat alle aanwezigen op gelijk niveau aanwezig zijn, door bijvoorbeeld in een kringgesprek allemaal op de grond te zitten.
• Zorg dat de kinderen zich kunnen uiten, zodat de volwassenen de boodschap begrijpen. Denk daarbij aan methodes zoals tekenen, knutselen, of het gebruik van stickers.

Al deze bevindingen hebben we een plekje gegeven in de opdrachten die we ontwierpen voor de kinderen.

Wat is het doel van Humankind met deze sessie?

De eerste stap in ons service design proces, was te begrijpen wat het doel van de Kinderraadbijeenkomst was voor Humankind. De ervaringen van de kinderen en de oplossingen om deze ervaringen op een structurele manier op te halen, is daarbij de uitkomst.

Vervolgens hebben we de sessie ontworpen; welke opdrachten zouden de gewenste uitkomsten opleveren? We moesten feitelijk van achter naar voren denken.

Er kwamen verschillende ideeën naar voren over welke opdrachten zowel leuk voor de kinderen, als ook leerzaam voor Humankind zouden zijn. Hierbij moesten we soms wat bijstellen, omdat er bij een grote organisatie zoals Humankind regels gelden die sommige opdrachten niet mogelijk maakten. Gelukkig zijn wij als designers erg flexibel!

Het organiseren van de co-creatie werksessie met kinderen

Na een soepele samenwerking met Humankind, die vooral bestond uit meetings waar we kennis en ideeën uitwisselden, kwamen we tot de definitieve opdrachten.

De opdrachten werden in een draaiboek gedeeld met alle betrokken medewerkers, zodat duidelijk was waaruit elke activiteit bestond, in welke volgorde alles zou plaatsvinden, en wat daarbij hun rol was.

Een goede voorbereiding betekent dat we vooraf kijken naar welke materialen we nodig hebben voor de opdrachten, aangezien we die ruim vóór de echte Kinderraad sessie moesten hebben. Er werd een lijst met materialen opgesteld, met daarachter de naam van de persoon die voor dat materiaal zou zorgen. Ook stonden in die lijst taken verdeeld voor het voorbereiden van de sessie. Zo moesten bijvoorbeeld kinderen van de Kinderraad uitgenodigd worden om naar de sessie te komen, de locatie en ruimte geregeld worden, en de canvassen en de stickers ontworpen worden.

Kringgesprek tijdens de Kinderraad in het Spoorwegmuseum, in Utrecht.

We hebben instructiebladen voor de Humankind begeleiders en bestuurder geregeld, zodat iedereen wist wat hun taken waren tijdens de werksessie en over welke onderwerpen ze vragen konden stellen aan de kinderen.

Iedere begeleider kreeg daarnaast een observatiestencil, waarop ze hun waarnemingen tijdens de sessie konden opschrijven. Van deze observaties konden we achteraf weer veel leren over het gedrag en de ideeën van de kinderen.

Nadat alles was voorbereid en besproken, brak de dag dat we echt samen met de kinderen aan de slag mochten eindelijk aan.

Het was een geslaagde dag met veel plezier en leermomenten!

Hoe ervaren kinderen de BSO

Het resultaat van deze dag is een kijkje in hoe de kinderen de BSO ervaren en een mooie verzameling van ideeën over hoe Humankind het beste de mening over de BSO kan ophalen.

De kinderen uit de Kinderraad hebben deze ideeën allemaal zelf bedacht en ze gedeeld met de groep, door hun tekeningen en beschrijvingen te laten zien of door erover te vertellen. (Lees erover op de website van Humankind.)

Inzichten vertalen

Het is nu aan Humankind om deze inzichten te vertalen naar de verschillende onderdelen van hun kindtevredenheidstool. De service design aanpak kan ook in de vervolgstappen toegepast worden.

Bij de service design methode gaat het erom een beginnend ontwerp uit te proberen en het telkens een stukje verder te ontwikkelen. We hebben na onze co-creatie sessie een hoeveelheid aan inzichten verzameld, om de eerste versie te ontwikkelen voor kinderen die kunnen lezen en schrijven. Deze versie kan vervolgens gaandeweg in het proces steeds meer inclusief gemaakt worden voor de input van ook jongere kinderen, door middel van testen en aanscherpen.

Humankind gaat aan de slag met de eerste versie van de tool. We kijken uit naar een mooi resultaat en vooral… naar tevreden BSO-kinderen!